✴️ هسته پژوهشی یادگیری سیار دانشگاه علامه طباطبائی، در حاشیه دومین همایش ملی یادگیری سیار در عصر کرونا و پساکرونا، نشستی تخصصی با هدف کمک به حل مشکلات کشور (پیش همایش) برگزار نمود. در صورت علاقه مندی به مشاهده فیلم سخنرانی ها بر روی موضوع سخنرانی کلیک نمایید.
🔶عنوان نشست:
نقش متقابل والدین و معلمان برای هدایت دانش آموزان دوره ابتدایی در آموزش مجازی
🔶سخنرانان:
دکتر حسن ملکی (معاون وزیر و رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش)
موضوع سخنرانی: هدایت آموزشی والدین و معلمان بر دانش آموزان دوره ابتدایی در آموزش مجازی
دکتر سعید ربوشه (معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران)
موضوع سخنرانی: آسیب شناسی مشکلات دانش آموزان دوره ابتدایی در آموزش مجازی
دکتر احمد برجعلی (رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی)
موضوع سخنرانی: هدایت تربیتی والدین و معلمان بر دانش آموزان دوره ابتدایی در آموزش مجازی
دکتر یاشار نراقی (عضو شورای مرکزی انجمن اولیا و معلمان)
موضوع سخنرانی: راهکارهای همسویی خانه و مدرسه در آموزش های مجازی
مدیر نشست: دکتر محمد رضا نیلی احمدآبادی
رئیس هسته پژوهشی یادگیری سیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی
🔸زمان: پنجشنبه ۲۳ دی ماه ۱۴۰۰
گزارش نشست تخصصی برای حل مشکلات کشور با عنوان:
نقش متقابل والدین و معلمان برای هدایت دانش آموزان دوره ابتدایی در آموزش مجازی
مجری: هسته پژوهشی یادگیری سیار دانشگاه علامه طباطبایی
این نشست در روز پنجشنبه 23 دی ماه 1400 از ساعت 16 تا 18:30 با حضور بیش از 500 بازدید کننده از دو کانال اسکای روم و همزمان بصورت زنده از طریق آپارات از سوی هسته پژوهشی یادگیری سیار دانشگاه علامه طباطبایی برگزار گردید.
در ابتدا آقای دکتر نیلی احمدآبادی مدیر نشست، رییس هسته پژوهشی یادگیری سیار و عضوهیات علمی گروه تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی به تشریح سابقه اولین همایش با عنوان "یادگیری سیار از نظر تا عمل" و نیز پیش همایش آن با عنوان "شبکه آموزشی دانش آموزان (شاد)، فرصت ها و چالش ها" که در سال 1399 برگزار گردید، پرداخت و اضافه کرد امسال هم دومین همایش یادگیری سیار با عنوان "یادگیری سیار در دوران کرونا و پساکرونا" در اسفندماه 1400 برگزار می گردد. وی در ادامه به علت انتخاب دوکلید واژه "دوره ابتدایی" و "مشارکت اولیا و معلمین" در آموزش مجازی در عنوان نشست اشاره کرد. حساسیت دوره ابتدایی بعنوان دوره پایه برای کلیه مراحل تحصیلی و شکل گیری هویت دانش آموز در آن و همچنین گزارشات پژوهشی مبنی بر افت کیفیت در ابتدایی و تداخل آموزش مدرسه ای با خانه در شرایط بحرانی کرونا باعث شد تا با حضور مدیران و صاحبنظران تعلیم و تربیت این نشست تشکیل گردد. ضمنا با توجه به تصمیم مسئولان کشور مبنی بر بازگشایی مدارس که از اردیبهشت ماه سال جاری اعلام گردید، لازم است زمینه بازگشت از آموزش کاملا مجازی به آموزش ترکیبی فراهم و راهکارهای این انتقال به بحث گذاشته شود. در این نشست چهار نفر از دست اندرکاران امر تعلیم و تربیت به شرح زیر سخنرانی و در پایان نظرات حضار مطرح گردید:
آقای دکتر حسن ملکی (معاون وزیر و رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش) با عنوان "هدایت آموزش والدین و معلمان برای دانش آموزان دوره ابتدایی در آموزش مجازی" اولین سخنران جلسه بود. از نظر وی، تعامل در آموزش مجازی بعنوان یکی از عوامل کارآیی معلم حذف شده در حالیکه بسیاری از اهداف تعلیم و تربیت از طریق تعامل مستقیم شاگرد و معلم تحقق می یابد. یادگیری در فضای مجازی به سه انتظام فهم درست هدف های یادگیری، مدیریت و ارزیابی عملکرد رفتارهای شاگردان در فرایند یادگیری نیاز دارد که هر سه در مهارت خود نظم دهی ظاهر می شود. کمبود خودنظم دهی، باعث افت تحصیلی نامریی می گردد. در خصوص محورهای خودنظم دهی، می توان به مدیریت زمان، خطرپذیری و مواجهه منطقی با عدم قطعیت ها، مهارت مدیریت تغییر در موقعیت های مختلف، توجه به احساسات و واکنش ها اشاره کرد. لازمه آموزش خودنظم دهی در فضای مجازی، کسب صلاحیت در معلمین و خانواده (به عنوان رکن دیگر تعلیم و تربیت) است. نقش والدین بعنوان همکار معلم در دوره ابتدایی بیش از دوره متوسطه است. در فضای مجازی، والدین نیازمند ارتقای آگاهی خود و فرزندان در زمینه سواد رسانه ای هستند.
ایشان در جمعبندی اظهار کردند به طور کلی ما باید مقصدمان را آموزش های ترکیبی قرار دهیم یعنی خود را از شیوه های آموزشی مدرن محروم نکنیم ولی از هویت زدایی از آموزش های سنتی هم باید پرهیز کنیم و چیزی که ما امسال برای مدارس کشور تحت عنوان برنامه درسی ترکیبی ارسال کرده ایم و در مدارس اجرا می شود با همین نگاه است و بنا داریم برای سالهای بعدی این رویکرد ترکیبی را تقویت کنیم.
آقای دکتر سعید ربوشه (معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران) دومین سخنران جلسه با عنوان "مشکلات دانش آموزان دوره ابتدایی در آموزش مجازی" بود. ایشان به بیان چالش های دوران کرونایی که گریبانگیر آموزش دانش آموزان و اولیای آنها شده، پرداخته و به صورت مشخص عوامل دخیل در آموزش مجازی دانش آموزان را در دو دسته عوامل انسانی شامل دانش آموز، کادر آموزشی، اولیا و غیرانسانی شامل محیط یادگیری، محتوا و برنامه درسی، فناوری و ارزشیابی قرار داد. وی معتقد است که دانش آموزان بدون آگاهی، تسلط و مهارت های لازم، وارد دنیای مجازی شده اند و همین امر باعث به خطر افتادن هویت فردی و جمعی آنها شده است. از آنجاییکه دانش آموزان ابتدایی به ویژه در سه پایه اول نمی توانند بین تجارب قبلی و تجارب فعلی پیوند برقرار کنند دچار آسیب های جسمی، عاطفی، اجتماعی و مهارتی شده و در نتیجه افت تحصیلی اتفاق می افتد. در این بین کادر آموزشی شامل معلم، مدیر، معاون آموزشی و همچنین اولیا نیز منشا بروز برخی مشکلات در آموزش مجازی شده اند و این مشکلات به دلیل عدم کفایت سواد و تسلط دیجیتال و عدم تغییر نقش و وظایف متناسب با شرایط و اقتضائات کروناست. اولیا مداخلات غیرکارشناسانه در کار معلمان دارند که این نیز به نوبه خود مشکلاتی را به همراه دارد. در آموزش های آنلاین، فرصت های تربیتی با حذف یا تحدید فضاهای آموزشی مانند کلاس، حیاط، آزمایشگاه، نمازخانه و گردش های علمی، رو به زوال است. وی یکی از چالش های اصلی در آموزش های مجازی را مرتبط با محتوا و برنامه درسی می داند. فراوانی تولیدات محتوایی بدون توجه به جذابیت های زمینه و برانگیختن حس عاطفی و عدم تناسب حجم محتوا با شرایط مجازی، نمودهایی از این ادعا هستند. کاهش استفاده از بازی های فیزیکی و قصه گویی به عنوان دو بستر مناسب یادگیری در آموزش های حضوری و مشکلات زیرساختی در بخش فناوری مانند سرعت کم اینترنت، مشکلات شاد، وعدم دسترسی به پلتفرم های تعاملی نیز از جمله چالش های آموزش های امروزی به شمار می روند.
ایشان در جمعبندی اظهار کردند نباید از بحث ارزشیابی غافل شویم؛ ابهام در روایی و اعتبار یادگیری دانش آموزان دوره ابتدایی، خلاء چارچوب دقیق و مدون برای ارزشیابی های توصیفی در بستر مجازی، پوشه کار و آزمون های مهارت محور، همگی از نگرانی هایی است که در ارزشیابی دانش آموزان در فضای مجازی وجود دارد و باید برای آن تدابیر لازم اندیشیده شود تا از صحت آزمون ها و نمرات اطمینان حاصل گردد.
آقای دکتر برجعلی با عنوان "هدایت تربیتی والدین و معلمان برای دانش آموزان دوره ابتدایی در آموزش مجازی" سومین سخنران جلسه بود. هدف آموزش و پرورش تربیت جامعه است. درچالشهای امروزه دو نوع مسئله داریم : مسائل مزمنی که از قبل وجود داشته و دوم مسائل جدیدی که بعد از کرونا به وجود آمده است. فناوری های نوین و ثروت اطلاعات علیرغم فرصت های ارزشمند ولی فقر توجه ایجاد و از چالش های مهم یادگیری، کم رنگ شدن اقتصاد توجه است. سوال این است که چگونه میتوانیم در شاگردان انگیزه، خوش بینی و استقلال در یادگیری را ایجاد کنیم. توجه به نیازهای عاطفی، ذهنی و روانی دانش آموزان لازم است. معلم باید امید و اعتماد به نفس بدهد. تدابیر باید بگونه ای باشد که جایگاه معلمان در جامعه از بین نرود. ما باید در شرایط کرونایی و پس از کرونا از آموزش تلفیقی بهره برده و خوش بینی را رواج دهیم تا فضیلت بیاید و ذوق خوب کار کردن را به جامعه هدیه دهیم. معلم باید به بچه ها کارهای گروهی کوچک بدهد، تا آنها بتوانند تعامل و اجتماعی بودن را یاد بگیرند . استادان باید روحیه اعتماد اجتماعی ایجاد کنند. متاسفانه در دوره های آنلاین امتحانات دانش آموزان نیابتی شده و از طرف پدر و مادر به دانش آموزان، کمک میشود در نتیجه افزایش نمرات در همه سطوح ایجاد شده و این مطلب مشکل وابستگی به والدین را ایجاد میکند که در آینده عواقب بد و خطرناک آنرا خواهیم دید. به طور مثال مادرها وقتی به فرزندان کمک میکنند معدل آنها بیست می شود ولی کودک حس خوبی ندارد زیرا فکر میکند خودش نمره را به تنهایی کسب نکرده پس ضعف دارد. این امر شخصیت وابسته ایجاد خواهد کرد.
ایشان در جمعبندی اظهار داشت میبایست نظم یادگیری را رعایت کنیم و والدین نباید به بچه ها یاد بدهند بلکه باید درک مطلب از مطالب فرا گرفته شده را بالا ببرند. معلم ستون فقرات انگیزه دادن به شاگردان است. باید معلمان را حمایت کنیم و متناسب با ظرفیتشان از آنها انتظار داشته باشیم . دو نکته انگیزه دادن به فرزندان و امیدواری به آینده بسیار اهمیت دارد.
چهارمین سخنران نشست آقای دکتر یاشار نراقی (دبیر شورای مرکزی انجمن اولیا و مربیان) با عنوان "راهکارهای همسویی خانه و مدرسه در آموزش های مجازی" بود. از نظر وی کرونا برای همه کشورها فرصت و چالش های زیادی ایجاد کرد. بعنوان مثال درب کلاسها را به روی خانه ها باز و باعث پیوند و همسویی خانه و مدرسه شد. در مقابل به 5 تله در تعامل بین مدرسه و خانه بدین شرح اشاره کرد. تله محتوا یعنی ضرورت تمایز بین محتوای مدرسه و خانه، تله چگونگی انتقال مطالب درسی از سوی والدین در مقایسه با معلم، تله خشک بودن یادگیری الکترونیکی، تله انزوا و تله یک نسخه برای همه شاگردان با وجود سبک زندگی متفاوت. ایشان در ادامه به راهکارهایی برای همسویی خانه و مدرسه اشاره کرد که عدالت دیجیتالی، زیرساخت مناسب برای معلم و شاگرد و خانواده، تمرین مداوم، شفاف سازی انتظارات کادر مدرسه و خانواده برای همدیگر، برنامه ریزی تحصیلی با توافق خانواده و مدرسه از جمله آنهاست.
در ادامه نشست به مشکلات حضار خصوصا دانشجو معلمان در تعلیم و تربیت اشاره گردید. اهم آنها عبارتند از: ضعف در ارزشیابی کیفی توصیفی در آموزش مجازی، ضعف در مهارت های اجتماعی، وابستگی بچه ها به والدین، حجم بالای محتوای آموزشی ، عدم کارایی آموزش های ضمن خدمت، ضعف در سواد دیجیتالی، نبود تجهیزات مناسب، عدم طراحی مراکز یادگیری در مناطق مختلف آموزش و پرورش و خطر تک رویکردی در امر آموزش و پرورش بجای اتخاذ رویکرد ترکیبی
در پایان ضمن تشکر از هسته یادگیری سیار برای برگزاری جلسه، سخنرانان و حضار بر تداوم چنین رویدادهایی که باعث همکاری دانشگاه و جامعه می شود، تاکید نمودند.
دکتر محمد رضا نیلی
دبیر علمی همایش